Ngày 9/9, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã chủ trì Hội nghị giao ban xúc tiến thương mại với hệ thống thương vụ Việt Nam ở nước ngoài tháng 8/2025.
Phát biểu tại hội nghị, ông Vũ Bá Phú - Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại nhấn mạnh, chỉ tiêu xuất nhập khẩu năm nay hết sức nặng nề nhưng cũng đầy kỳ vọng: tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa tăng 12% và xuất siêu đạt khoảng 30 tỷ USD.
"Đây là bước chuẩn bị quan trọng để đưa nền kinh tế bước vào giai đoạn 2026 - 2030 với mục tiêu tăng trưởng bền vững, tận dụng hiệu quả các hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam đã ký kết", ông Vũ Bá Phú nói.
Ông Vũ Bá Phú - Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại.
Bức tranh thương mại 8 tháng đầu năm 2025 cho thấy nhiều điểm sáng đáng ghi nhận. Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt gần 305 tỷ USD, tăng 14,4% so với cùng kỳ năm 2024, một kết quả ấn tượng trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều bất định.
"Tuy nhiên, xuất nhập khẩu vẫn còn phụ thuộc nhiều vào khu vực FDI. Nhiều ngành hàng thế mạnh giảm mạnh về kim ngạch như gạo, chè, rau quả… đặt ra yêu cầu cấp thiết phải tái cơ cấu sản xuất, nâng cao giá trị chế biến và chất lượng", Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại chỉ ra.
Tại hội nghị, đại diện Hiệp hội dệt may, da giày, điện tử… đã khái quát về tình hình xuất nhập khẩu hàng hoá các mặt hàng thời gian qua. Các hiệp hội đều thống nhất đề xuất cần đa dạng hóa thị trường xuất khẩu và nhập khẩu, giảm phụ thuộc vào các thị trường truyền thống.
Các giải pháp cụ thể bao gồm đẩy mạnh sản xuất nguyên phụ liệu trong nước, như vải cho dệt may, linh kiện cho da giày, vật liệu cho ngành gỗ. Phát triển công nghiệp hỗ trợ cần được hỗ trợ qua cơ chế chính sách thuận lợi để thu hút đầu tư vào sản xuất nguyên liệu và linh kiện.
Bên cạnh đó, cần tăng cường thông tin thị trường từ hệ thống thương vụ Việt Nam ở nước ngoài. Tổ chức hội chợ, kết nối giao thương quy mô quốc tế cũng được nhấn mạnh để doanh nghiệp quảng bá sản phẩm và hợp tác đầu tư.
DN cần thích ứng với biến động toàn cầu
Về phía các thương vụ, trao đổi tại hội nghị, ông Trần Ngọc Quân - Tham tán thương mại tại Bỉ và EU cho biết, EVFTA đã mang lại lợi thế lớn cho Việt Nam khi hơn 90% dòng thuế đã về 0%. Đây là cơ hội để doanh nghiệp đa dạng hóa thị trường, gia tăng sự hiện diện tại châu Âu. Tuy nhiên, đi kèm là những rủi ro từ sự siết chặt kiểm tra an toàn thực phẩm, cũng như việc gia hạn biện pháp tự vệ đối với thép và hợp kim.
Ở góc nhìn Bắc Âu, bà Nguyễn Thị Hoàng Thúy - Tham tán thương mại tại Thụy Điển cho rằng, về dài hạn, khi châu Âu quay trở lại quỹ đạo phát triển bền vững, chỉ những doanh nghiệp đáp ứng chuẩn xanh, sản xuất có trách nhiệm mới duy trì được vị thế. Đây là điều kiện bắt buộc, không còn là sự lựa chọn.
Từ những phân tích trên, các Tham tán đều thống nhất rằng Việt Nam cần một chiến lược đồng bộ để giữ vững lợi thế và mở rộng thị phần tại EU. Về chính sách, cần phối hợp chặt chẽ hơn với các hiệp hội ngành hàng, siết chặt quản lý xuất xứ để ngăn chặn tình trạng lẩn tránh, đồng thời tận dụng tối đa cơ chế EVFTA cũng như các FTA khác.
Về phía doanh nghiệp, yêu cầu cấp thiết là phải chuyển đổi sang mô hình sản xuất xanh, bền vững; đầu tư công nghệ chế biến, đóng gói và truy xuất nguồn gốc để đáp ứng ngay từ đầu các tiêu chuẩn khắt khe của EU. Doanh nghiệp cũng phải nghiêm túc khắc phục những cảnh báo liên quan đến an toàn thực phẩm để giữ vững niềm tin của thị trường.
Hội nghị giao ban xúc tiến thương mại với hệ thống thương vụ Việt Nam ở nước ngoài tháng 8/2025.
Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu vẫn còn nhiều biến động, có thể thấy, Trung Quốc và Mỹ tiếp tục khẳng định vị thế là hai thị trường xuất khẩu trọng điểm của Việt Nam. Tuy nhiên, ông Nông Đức Lai - Tham tán thương mại Việt Nam tại Trung Quốc chia sẻ, song song với việc mở cửa, Trung Quốc đang siết chặt giám sát chất lượng hàng nhập khẩu. Các quy định như Lệnh 248 và 249 về quản lý an toàn thực phẩm đã được triển khai quyết liệt, với các biện pháp kiểm tra trực tuyến và trực tiếp tại cơ sở sản xuất nước ngoài.
"Doanh nghiệp Việt cần nâng cao chất lượng nông lâm thủy sản, đảm bảo truy xuất nguồn gốc toàn diện; đầu tư công nghệ chế biến, bảo quản để tăng giá trị gia tăng; đẩy mạnh xúc tiến thương mại tại các tỉnh phía Bắc và Tây Bắc Trung Quốc, nơi nhu cầu thực phẩm cao cấp lớn; chú trọng bao bì, mẫu mã phù hợp thị hiếu. Đặc biệt, cần chú trọng đầu tư logistics, kho lạnh để ổn định nguồn cung", ông Lai nói.
Về thị trường Mỹ, ông Đỗ Ngọc Hưng - Tham tán thương mại Việt Nam tại Mỹ kiến nghị tiếp tục thúc đẩy đàm phán thỏa thuận thương mại; phối hợp liên bộ tháo gỡ tác động chính sách mới, đặc biệt thủy sản; đẩy mạnh xúc tiến thương mại và cung cấp thông tin kịp thời. Với thủy sản, cần vận động cơ chế chuyển tiếp. Với gỗ, doanh nghiệp phải minh bạch nguồn gốc và quy trình sản xuất, tăng cường dự báo, cảnh báo sớm về phòng vệ thương mại.
Phát huy vai trò "cầu nối" hỗ trợ DN
Xác định vai trò quan trọng của các hiệp hội, ngành hàng là "cầu nối" xúc tiến hàng Việt, phát biểu chỉ đạo tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh, để thúc đẩy hàng Việt tiếp cận các thị trường cần triển khai 7 nhóm giải pháp.
Thứ nhất, các hiệp hội ngành hàng cần xây dựng kế hoạch xúc tiến thương mại phù hợp với thực tiễn và năng lực của doanh nghiệp hội viên, ưu tiên các thị trường có FTA đang khai thác hiệu quả, đồng thời định hướng mở rộng sang các khu vực tiềm năng (như Đông Âu, châu Phi, Nam Á) để đa dạng hóa thị trường, làm mới các thị trường truyền thống.
Thứ hai, theo dõi, phân tích và chia sẻ định kỳ thông tin về tình hình thị trường, chính sách thương mại, thuế quan, tiêu chuẩn kỹ thuật tại các thị trường xuất khẩu trọng điểm, đặc biệt là các thị trường có FTA với Việt Nam.
Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên chủ trì Hội nghị.
Thứ ba, nâng cao năng lực cảnh báo sớm về các thay đổi chính sách, rào cản kỹ thuật và biện pháp phòng vệ thương mại, giúp doanh nghiệp trong ngành chủ động điều chỉnh chiến lược và chuẩn bị hồ sơ, tài liệu phù hợp để giảm thiểu rủi ro thương mại quốc tế.
Thứ tư, làm tốt vai trò "cầu nối" hỗ trợ doanh nghiệp hội viên kết nối với các thương vụ, cơ quan ngoại giao, đối tác phân phối và kênh tiêu thụ tại thị trường nước ngoài…
Thứ năm, tích cực hỗ trợ doanh nghiệp trong ngành xây dựng thương hiệu, thiết kế bao bì, mẫu mã sản phẩm phù hợp với thị hiếu tiêu dùng tại từng thị trường mục tiêu, góp phần nâng cao hình ảnh và năng lực cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam trong chuỗi bán lẻ quốc tế.
Thứ sáu, chủ động phối hợp với các cơ quan truyền thông, tổ chức xúc tiến thương mại, thương vụ Việt Nam ở nước ngoài để vận động doanh nghiệp tích cực tham gia các chương trình xúc tiến thương mại trong khuôn khổ các FTA, tận dụng ưu đãi thuế quan, mở rộng mạng lưới đối tác nhập khẩu chiến lược.
Thứ bảy, tăng cường kết nối giữa doanh nghiệp trong ngành với các doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, viện nghiên cứu trong và ngoài nước, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghệ sản xuất, tự động hóa, thương mại điện tử xuyên biên giới.
Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên yêu cầu hệ thống thương vụ trở thành “cánh tay nối dài” của Bộ Công Thương, chủ động nắm bắt thị trường, hỗ trợ doanh nghiệp và tham mưu chính sách.
Ông đề nghị các Bộ, ngành phối hợp tháo gỡ vướng mắc về thuế, tín dụng, kiểm dịch và FTA. Địa phương phải coi xuất khẩu là nhiệm vụ trọng tâm, hỗ trợ nông thủy sản và thúc đẩy chuyển đổi số. Các đơn vị thuộc Bộ được giao tận dụng 17 FTA, đẩy nhanh đàm phán mới, đổi mới xúc tiến thương mại gắn thực tiễn và nhu cầu doanh nghiệp.
