Vị này cho rằng khi nguồn cung được đa dạng hóa, thị trường sẽ phản ánh sát hơn cung cầu thực tế, hạn chế tình trạng giá bị chi phối bởi yếu tố tâm lý hay tin đồn. Nghị định mới cũng cho thấy Nhà nước đang từng bước tạo lập môi trường kinh doanh bình đẳng, điều mà DN tư nhân mong đợi từ lâu. Quan trọng hơn, khi giá vàng trong nước thu hẹp với giá thế giới, nguồn vàng trong dân, một tài sản khổng lồ đang "ngủ yên", có thể được khơi thông, tạo thêm động lực cho kinh tế.

Ông Nguyễn Đức Anh, Giám đốc Phát triển kinh doanh Công ty CP Vàng bạc Đá quý Bảo Tín Mạnh Hải, đánh giá việc bỏ độc quyền vàng miếng ở thời điểm hiện nay là "chín muồi", bởi thị trường đã chịu cảnh khan hiếm quá lâu. "Quan trọng nhất là tạo nguồn cung, từ đó giúp giá vàng bình ổn và tiệm cận giá vàng thế giới, giải quyết khúc mắc lớn trên thị trường vài năm qua. Chúng tôi kỳ vọng giá vàng sẽ tiến sát với giá thế giới" - ông Đức Anh chia sẻ. 

Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận không phải DN nào cũng có thể "nhảy" vào thị trường ngay, bởi để được cấp phép, ngoài vốn, các đơn vị còn cần hạ tầng, công nghệ, quy trình kiểm soát chất lượng và đặc biệt là uy tín thương hiệu.

Ông Anh cho biết bản thân Bảo Tín Mạnh Hải cũng sẽ có lộ trình tăng vốn để đủ điều kiện tham gia sản xuất vàng miếng. Bởi, đầu tư hạ tầng, mở rộng hệ thống phân phối vàng miếng ra nhiều địa bàn là yêu cầu bắt buộc, không thể chỉ dựa vào nguồn lực sẵn có. Điều đó có nghĩa, dù nghị định mới mở ra cơ hội nhưng "tấm vé" để bước vào cuộc chơi vẫn không hề dễ dàng.

Chờ nguồn cung mới

Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là bao giờ thị trường sẽ có vàng miếng SJC từ nguồn vàng nguyên liệu nhập khẩu mới? Theo đại diện một công ty vàng, điều này phụ thuộc vào tốc độ cấp phép của Ngân hàng Nhà nước (NHNN). Với những DN đã có sẵn xưởng sản xuất và kinh nghiệm gia công, quá trình có thể nhanh chóng. 

Nhưng với các ngân hàng thương mại vốn chưa từng tham gia sản xuất vàng miếng, việc đầu tư xây dựng nhà máy, công nghệ và quy trình quản lý sẽ tốn nhiều thời gian. "Tùy chiến lược của từng đơn vị mà họ sẽ cân nhắc có nhập cuộc hay không và tham gia với quy mô thế nào" - vị này nói.

Ông Huỳnh Trung Khánh, cố vấn cấp cao Hội đồng Vàng thế giới tại Việt Nam, kiến nghị cơ quan quản lý cần sớm ban hành các tiêu chí, hạn mức (quota) nhập khẩu vàng cho từng đơn vị để nhanh chóng đưa nguồn cung mới ra thị trường. Theo ông, các DN và ngân hàng sẽ phải báo cáo dự kiến nhu cầu vàng nguyên liệu trong vòng 1 năm, từ đó NHNN tổng hợp và tính toán tổng lượng vàng cần nhập khẩu. 

"Quy trình này không thể diễn ra trong một sớm một chiều nên giá vàng miếng SJC chưa thể giảm ngay như kỳ vọng. Như năm 2024, trong khoảng 7 tháng, NHNN đã cung ứng 354.100 lượng vàng miếng, tương đương 13 tấn vàng ra thị trường nhưng con số này vẫn chưa phản ánh hết nhu cầu thực của người dân" - ông Khánh cho biết.

Thống kê từ Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam (VGTA) cho thấy nhu cầu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng và trang sức trung bình khoảng 50 tấn/năm, tương đương 5 tỉ USD. Trong đó, khoảng một nửa dùng để đáp ứng nhu cầu trong nước, phần còn lại để xuất khẩu. Riêng xuất khẩu vàng trang sức có thể mang về 3,5 - 4 tỉ USD/năm. 

Điều này đồng nghĩa nếu cơ chế nhập khẩu được triển khai trơn tru, Việt Nam không chỉ có thêm nguồn cung vàng cho thị trường nội địa mà còn tận dụng được cơ hội xuất khẩu để thu ngoại tệ.

Về lo ngại lượng ngoại tệ dùng để nhập khẩu vàng sẽ gây sức ép lên thị trường tiền tệ, VGTA cho rằng con số 5 tỉ USD/năm là không đáng kể. Bình quân mỗi tháng, DN cần khoảng 416 triệu USD để nhập khẩu vàng, trong khi giao dịch trên thị trường ngoại tệ liên ngân hàng đạt tới 900 triệu đến 1,2 tỉ USD mỗi ngày, tức 18,9 - 25,2 tỉ USD mỗi tháng. 

Do đó, nhu cầu nhập khẩu vàng hoàn toàn nằm trong khả năng đáp ứng của hệ thống ngân hàng, không ảnh hưởng đến cung cầu ngoại tệ, cũng không buộc Nhà nước phải dùng đến dự trữ ngoại hối để can thiệp.