267 tỷ đồng làm 1km cao tốc Quy Nhơn - Pleiku
Bộ Giao thông vận tải gần đây đã báo cáo Chính phủ về kế hoạch đầu tư xây dựng tuyến đường bộ cao tốc nối Quy Nhơn và Pleiku, đi qua hai tỉnh Gia Lai và Bình Định với độ dài tổng cộng 123km.
Cụ thể, tuyến cao tốc này có đoạn qua Bình Định dài hơn 37km và đoạn qua Gia Lai dài gần 86km, được thiết kế với 4 làn xe, chiều rộng mặt đường 24,75m, và tốc độ thiết kế 100km/h.
Dự kiến cao tốc sẽ xây dựng 2 hầm chính trên tuyến là hầm An Khê dài khoảng 2km và hầm Mang Yang dài khoảng 3km. Các đoạn qua khu vực hầm An Khê và hầm Mang Yang do điều kiện địa hình phức tạp sẽ được thiết kế với tốc độ giảm xuống còn 80km/h.
Tổng mức đầu tư dự án ước tính vào khoảng 36.594 tỷ đồng, trong đó chi phí giải phóng mặt bằng là hơn 3.700 tỷ đồng, chi phí xây dựng và thiết bị là hơn 26.800 tỷ đồng, chi phí tư vấn, quản lý dự án và các chi phí khác là hơn 2.000 tỷ đồng, và chi phí dự phòng là hơn 4.000 tỷ đồng.
Nếu tính theo chiều dài tuyến khoảng 123km với quy mô hoàn chỉnh 4 làn xe, mức đầu tư trung bình cho dự án (không kể chi phí giải phóng mặt bằng) là khoảng 267 tỷ đồng/km, cao hơn mức suất vốn đầu tư mà Bộ Xây dựng công bố trong Quyết định số 816 ngày 22/8/2024 khoảng 80 tỷ đồng/km.
Bộ GTVT giải thích rằng nguyên nhân cho mức tăng này là do dự án bao gồm nhiều công trình cầu và hầm chiếm tỷ trọng lớn, trong đó riêng 2 hầm với tổng chiều dài khoảng 5km có chi phí đầu tư ước tính khoảng 4.800 tỷ đồng và cầu dẫn vào hai hầm An Khê và Mang Yang với tổng chiều dài khoảng 8km (dự kiến có cột cao trên 50m) có chi phí đầu tư khoảng 6.200 tỷ đồng.
Đề nghị xem xét, cân đối nguồn vốn ngân sách địa phương cho dự án
Kế hoạch phát triển vùng Tây Nguyên giai đoạn từ năm 2021 đến năm 2030 được Thủ tướng Chính phủ thông qua có nội dung Gia Lai sẽ là trọng điểm phát triển của vùng Bắc Tây Nguyên, đặt tại vị trí trung tâm của hành lang kinh tế Đông - Tây (hành lang Bờ Y - Pleiku - Quy Nhơn), đóng vai trò là cửa ngõ giao thương biển cho khu vực tam giác phát triển giữa Campuchia, Lào và Việt Nam.
Pleiku còn được xác định là trung tâm logistics quan trọng của vùng này, cùng với các khu kinh tế cửa khẩu quan trọng như Bờ Y (Kon Tum) và Lệ Thanh (Gia Lai).
Hiện tại, liên kết giữa Gia Lai và Bình Định cũng như liên kết giữa khu vực Tây Nguyên và các quốc gia láng giềng chỉ dựa vào tuyến Quốc lộ 19. Quốc lộ này gặp nhiều trở ngại với khả năng chịu tải và chiều rộng không đáp ứng được nhu cầu, gây ách tắc và tiềm ẩn rủi ro an toàn giao thông hàng ngày.
Do đó, dự án xây dựng tuyến đường cao tốc Quy Nhơn - Pleiku đang được Bộ Giao thông vận tải cùng hai tỉnh Gia Lai và Bình Định rất quan tâm.
Bộ Giao thông vận tải thông tin thêm rằng, dựa trên nhu cầu thực tế, tính cấp thiết của việc đầu tư và các quy định pháp lý, Bộ đã làm việc cùng UBND hai tỉnh Gia Lai và Bình Định để nghiên cứu hợp tác đầu tư dự án theo mô hình PPP (hợp tác công tư) một cách thận trọng và chi tiết.
Bộ Giao thông vận tải cũng nêu rõ, hiện nay hai tỉnh Gia Lai và Bình Định đang đề xuất việc sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước do khả năng tài chính của địa phương có hạn, khó khăn trong việc đối ứng nguồn vốn.
Tuy nhiên, trong khuôn khổ từ năm 2026 đến năm 2030, Bộ Giao thông vận tải sẽ khởi động một số dự án quy mô lớn như dự án đường sắt tốc độ cao và dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng.
Để đảm bảo việc cân đối nguồn vốn và giảm bớt áp lực tài chính lên ngân sách trung ương, đồng thời nâng cao trách nhiệm của những địa phương trực tiếp hưởng lợi từ dự án, Bộ Giao thông vận tải đề xuất UBND hai tỉnh Gia Lai và Bình Định cân nhắc, bố trí nguồn ngân sách địa phương cho giai đoạn 2026 - 2030 để cùng góp phần đầu tư cho dự án, tuân thủ theo quy định được sửa đổi, bổ sung trong Luật Ngân sách Nhà nước mới được Quốc hội khóa XV thông qua.